Author: Chris Smeekes

Vandaag kwamen we ogen tekort. De hele treinreis van Kiruna naar Narvik in Noorwegen hadden we bergen met sneeuw links en rechts. Chris wilde maar niet stoppen met fotograferen. Toen we Riksgränsen, grens tussen Zweden en Noorwegen, naderden reed de trein door vele tunnels, die ‘s winters grote hoeveelheden sneeuw en lawines moeten verhinderen op de treinbaan te vallen. In Noorwegen zijn de bergen veel ruwer dan in Zweden. Een fjord stak diep het land in, de bergen mét sneeuw liggen ver uit in de kust. Grillige kust. Na 3 uur in de trein waren we in Narvik. We moesten echer verder. De bedoeling is om morgen ochtend met Hurtigruten, de ‘postboot’ te gaan. Die kan niet in Narvik komen. Daarom gingen we met een bus naar Harstad ver weg op een uitstekende bergeiland ligt. Je denkt dat daar niet vele mensen wonen. Ver weg van ‘alles’. Maar Harstad blijkt een flink grote stad te zijn. Na 2 uur in de bus werden we afgezet voor het Scandic hotel. Hier hebben we een hele suite op de zesde verdieping; slaapkamer ( er liggen zelfs heerlijke badjasjes op bed) , zitkamer met een grote bank, een halletje en een badkamer. En een groot balcon met uitzicht naar twee kanten. Over de zee. Na inchecken zijn we de aanlegplaats voor Hurtigruten opgezocht. Morgenochtend vroeg vertrek half negen met ontbijt aan boord. We zijn best moe van zo’n reisdag en alle mooie vergezichten. En de zon gaat maar door op ons te schijnen!!

I morse tog vi tåget från Kiruna till Narvik. Hela vägen hade snötoppade berg på båda sidor. Chris kunde inte sluta att ta bilder. Ju närmre vi kom till Riksgränsen, desto oftare körde tåget genom tunnlar, som på vintern skyddar tåget från snö och laviner. Efter Riksgränsen blev landskapet, bergen vildare, högre. Snart stack en fjord, som Narvik ligger vid, in i landet. Vi satt 3 timmar på tåget. I Narvik var vi ännu inte framme. Vi skall ju fara vidare med Hurtigruten. Den kan inte gå ända in till Narvik. Så vi fick färdas vidare med buss. Ytterligare 2 timmar åkte vi längs nya fjordar, över broar, längs många hus långt ifrån all ära och hederlighet. Man undrar vart dom jobbar, handlar…. Så kom vi fram tiil Harstad långt ute i havsbandet. Jag hade förväntat en liten by så långt iväg. Men Harstad är en väldigt stor stad. Bussen körde oss ända fram till hotellet ( vi var 20 st Inlandsbaneresenärer) Vi har en hel suite på hörnet uppe på sjätte våningen; hall, badrum, rum med hörnsoffa, sovrum med bl.a. härliga badrockar. Utsikt över fjorden åt två håll. Vi traskade runt lite vid kajerna för att veta vart Hurtigruten kommer att ligga i morron bitti. Den lättar ankar kl. hal nio i morron bitti, så frukosten blir på Hurtigruten. Och solen bara fortsätter att skina…! Efter en sådan här dag blir man trött av alla underbara vyer.  
    
    
 

Jubel, jubel!! We zijn tóch in LKAB mijn geweest! We gingen gewoon in de rij voor de volgeboekte mijntoer staan. Hopend, wachtend …en biddend dat er mensen niet kwamen opdagen. En ja hoor! Er waren net twee plaatsen voor ons. In een volle bus gingen we naar de ingang van de mijn. Zie foto. Daarbinnen brede gangen/wegen. De mijnwerkers gaan met bussen of eigen auto’s naar hun werkplek. Op dit moment ligt de werkplek op 1345 m diep (vanaf de top van het Kirunavaare berg). Wij toeristen werden gebracht naar de visitors niveau op 540 m. De weg had een daling van 10 % . We hadden een uitstekende gids, duidelijk, duidelijk Zweeds. Ik kan natuurlijk niet hier de hele process opschrijven. Wil je meer weten ben je vanaf half augustus van harte welkom naar Hoogland! Maar ik kan vertellen dat het process heel effectief en ‘eco’ is. Elk minuut wordt er 540 kub verse lucht in de mijn ingepompt. De kleine pallets( kogeltjes) verwerkte ijzer gaan in 68 volgeladen wagons getrokken door 2 locs van 15000 pk , de meesten  naar Narvik in Noorwegen (180 km)  . Er gaan 10 tot 15 van dit soort treinen per dag. Veel electriciteit hiervoor nodig wordt teruggewonnen als de trein hellingen afgaan. We zien deze treinen vanuit onze hotelraam. 

Jubel, jubel i burken! Vi lyckades komma med dagens enda gruvvisning! Vi stod helt enkelt i kön vid bussen, som förde till gruvan. Hoppades, väntade med spänning om någon inte kom till den fullbokade visningen. Och undret skedde! Två platser blev över. Vi åkte med fullbuss in i LKAB gruvan. Se foto. Tunneln/ vägen var bred; bilar kunde mötas. Arbetstagare åker med buss eller egna bilar ner till arbetsplatsen. Den ligger nu 1345 m djupt – räknat från Kirunavaares ursprungliga topp. Vi turister togs ner till Visitor centrum 540 m. Vägen ner lutade 10 %. Vi hade en myckter tydlig guide. Hon talade så tydlig svenska att Chris förstod allt. Mycket intressant höra hur brytning , sprängning och förädling går till. Det går för långt att berätta allt här. Varje minut pumpas 540 kub färsk luft ner i gruvan. Mycket görs automatiskt från datacentra. Det går undan! Gruvprodukten består av pallets (‘ kulor’ med förädlad järn) som fylls i 68 lastvagnar och som drages av 2 lokomotiv på 15000 hk. 10 till 15 sådana tåg lämnar gruvan var dag. De flesta tåg går till Narvik. Hela processen är mycket effektiv och ‘eco’. T.ex. electricteten som behövs till tågen återvinns vid nerförsbackar. Vi ser tågen med alla vagnarna härifrån vårt hotellfönster.  
    
   

Vannacht had het geregend en dat ging ‘s ochtends door. Maar toen we op het perron stonden om de trein naar Kiruna te nemen was het zonneschijn. We moesten echter lang wachten op de trein. Het was de nachttrein Stockholm – Narvik. Twee uur te laat! Wegens signaalproblemen. De spoorkerel in Chris fronste zijn wenkbrouwen! Dus waren we pas om één uur in Kiruna i.pl.v. 11 uur. We moesten een flinke afstand met onze bagage sjouwen naar het hotel. Inlandsbanan had een oude kaart meegegeven. Want ondertussen is het station verplaatst zoals veel in Kiruna. Over een jaar verplaatsen ze het station alweer; naar het nieuwe stadscentrum van Kiruna. Veel gebouwen moeten wijken voor de mijn. We bezochten het stadshuis en een bloedmooie houten kerk. De kerk wordt afgebroken en weer opgebouwd bij het nieuwe centrum. Er komt een totaal nieuw stadhuis; alleen een karakteristisch toren wordt meeverhuisd. Het mijnmaatschappij LKAB betaalt. Het kost miljarden. Dus ze verdienen grof geld van de mijnen! Nu zal ik ons tweede teleurstelling verklappen: in Gällivare was de ijzerertz mijn gesloten. Maar we konden tenminste de mijn in Kiruna bezoeken. Op het toeristenburo vertelden ze ons dat de toers voor morgen volgeboekt zijn. We hadden gemaild, ze verzekerden ons dat we konden boeken ter plaatse. Door ziekte van een gids zijn er minder toers. Ons teleurstelling is immens!! We hebben een piepklein hoop dat morgen een paar afboekingen opduiken.

I natt regnade det. Och i morse fortsatte regnet, men innan vi kommit på perrongen för tåget till Kiruna hade solen kommit fram igen. Vi fick därimot vänta 2 timmar innan tåget kom. Det var natttåget från Stockholm – Narvik, som hade haft ‘signalfel’ . Spårvägsmannen i Chris rynkade på näsan. Klockan var alltså ett på da’n innan vi kom till Kiruna. Där fick vi släpa på vårt bagage, eftersom Inlandsbanan hade en gammal karta. För ett par år sedan flyttades stationen. Om något år flyttas den igen till det nya centrumet i Kiruna. Vi besökte stadshuset och en väldigt vacker träkyrka. Kyrkan kommer dom att bryta ner och bygga upp igen i den nya stadskärnan. Där byggs ett urmodernt nytt stadshus; bara ett karaktärist iskt torn flyttas dit. Det kostar miljarder SEK. Men LKAB betalar. Det är ju för gruvans skull som sta’ n måste flytta på sig. Så man kan ju förstå hur mycket gruvan tjänar på sin järnmalm! Sen väntade vår andra besvikelse på denna resan. LKAB gruvan i Gällivare var stängd denna sommar. Nu visade det sig att visningarna av gruvan var fullbokade. När jag mejlade för några veckor sedan försäkrade dom att det gick bra att boka här på turistbyrån. Vår besvikelse är enorm!!  Vi har ett miniskult hopp om att någon avbokar i morron.

  
 

Vanmorgen vroeg op.Nog in Gallivare. Omdat we de grote ijzermijn niet konden bezoeken, hadden we een rondleiding in de andere mijn hier in Gällivare geboekt. Om half acht werden we de 15 km naar de Aitika mijn per taxi gebracht. Deze mijn is een open mijn. Daar wordt koper ( grootste kopermijn van Europa) , zilver, goud en zink uit gehaald. Pas 50 jaar geleden mee begonnen. Ze zitten al 450 m diep in de grond. Eens per week wordt de grond 33 m diep opgeblazen. Daarna gaan enorme grafmachines enorm grote tr ucks vullen met ertz, stenen en gruis. Eén truck vervoert tot 350 ton spul. Ze rijden op en af in een doorlopende stroom. Elk 2 uur wordt het personeel afgewisseld. Even veel mannen als vrouwen zitten in de reuze machines. Alles gaat trouwens automatisch. Via netverbinding wordt alles in de gaten gehouden. We gingen met de gids in een Toyotabusje helemaal naar beneden in de mijn. Zie foto’s hoe groot de machines zijn. In de winter moeten de wielen met sneeuwkett ingen worden voorzien. ( De winter duurt van november tot april). Het duurt 2 uur om de kettingen per band om te leggen. Er zijn tientallen trucks! Over ongeveer 40 jaar is de mijn leeg, alles is eruitgehaald. De mijn wordt gesloten, gebouwen weg, de mijn wordt opgevuld met restafval,  aarde, etc. De landschap wordt hersteld. Er zullen een paar zeer diepe meren zijn  ontstaan. Allemaal zeer indrukwekkend!  ‘s middags weer terug in Gällivare, Dagens rätt gegeten en een mooie, ongewone, ronde kerk bekeken.

  I morse tidigt upp. Fortfarande i Gällivare. Eftersom vi inte kunde komma ner i stora LKAB gruvan, bokade vi en tur till Aitika gruvan, som också ligger utanför Gällivare. Bolidens gruva. Vi vfick åka taxi till gruvan. Det är en öppen gruva. Där bryts koppar, största kopparvinning i Europa,  men också silver, guld och zink. Bara för 50 år sedan började Boliden bryta här. Redan befinner dom sig 450 m under markytan. Enormt stora grävmaskiner fyller enorma truckar med  350 ton malm, grus och stenar efter var sprängning. Det utförs en gång i vecka. Truckarna kör hela tiden fram och tillbaka i ständig ström. Varannan timme avlöses personalen på maskiner. Och trucks – minst lika många kvinnor som män. Allt styrs automatiskt. Vi åkte med guiden i en Toyotabuss ända ner i gruvan. Se på foton hur stora maskinerna är. Om ungefär 40 år har gruvan tömts. Redan innan dom började med gruvöppnandet hade beslutats hur gruvan ‘ försvinner’ , landskapet återställ, gruvan fylls med slaggen, jord osv. Några jättedjupa sjöar kommer också att finnas. Allt väldigt imponerande. Vid middagstid tillbaka i Gälivare, vi åt Dagens rätt och titta på kyrkan; en fin, ovanlig, rund kyrka.

   
  

   

Vandaag wat later wakker. Het is best vermoeiend zulke lange dagen in een boemmeltrein. Vandaag alweer knalblauwe hemel, enkele wolkjes 19 graden. We worden verwend! Op de toeristenburo bleken we net op tijd voor en guided M tour naar Malmberget, de stad die gaat verdwijnen omdat één van de grootste mijnen in de wereld de stad letterlijk ondermijnt. 1250 m onder de grond. Maar de detonaties trillen de huisjes in stukjes en de mensen hebben steeds gedonder onder de voeten. Over 5 jaar blijft er niets meer over. Nieuwe huisjes aan de andere kant van Gällivare worden gebouwd in een zeer mooie area. De gids liet ons de alleeerste huisjes zien van 1888, toen de ijzerertz werd gevonden.  We zagen gisteravond een immens lange trein met wagens met zwarte ijzereertz; 68 wagons, 2 locs. Óf gaan ze per spoor naar Luleå aan de oostkust, óf naar Narvik in Noorwegen voor verdere transport met boot naar Duitsland. We kwamen door Malmberget. Triest, leeg, alle winkels gesloten, enkele mensen op straat…….. Terug in Gällivare bookten we een tour voor morgen naar de andere mijn hier. Een open mijn, koper, zilver en goud. Het weer is zo heet, dat je steeds schaduw opzoekt. Honderd km’ s noord van de Poolcirkel!!

I morse fick vi een sovmorron. Konstigt att man blir så trött att åka ‘påga tåg’ ! Nere på turistbyrån började precis en tur till Malmberget. Strålande blå himmel, 19 grader. Så oväntat fint väder. En av våra viktigaste utflyktsmål var att komma ner i LKAB’ gruva i Malmberget. Vi blev grymt besvikna. När det var tydligt att gruvan har stängt i juli; ‘repperiod’ (tillsyn/reparation) Nu fick vi mycket berättad för oss av en guide. Malmberget har redan börjat försvinna. Sta’n gör ett tomt intryck, affärer igenbommade, mycket lite folk på gatan. Om några år har allt förflyttats. Ett nytt område på andra sidan av Gällivare uppstår. Tillbaka i Gällivare bokade vi en visning av den andra gruvan här, Bolidens öppna gruva med koppar, silver och guld. Nu letar vi plats i skuggan, annars blir det för varmt.