Author: Chris Smeekes

 Intermezzo! Ik vertelde op de tweede dag over Vasaloppet dè Elfstedentocht van de Zweden. Echter de tekst verdween. Ga terug als je dit zwil lezen.

Gisteren, onze vierde dag, gingen we pas ‘s middags met de trein. We konden eerst Arvidsjaur bekijken. Het was fantastisch mooi weer, 20 graden. Vóór onze reis hadden we gezien dat het slechts 14-16 graden zou zijn. Maar we zijn bofkonten van de bovenste plank! We liepen naar ‘Lappstaden’ het verblijf van de bos samen (je mag niet lappe n zeggen, maar veel plekken en beschrijvingen gebruiken wèl Lappen) In Lappstaden komen de samen enkele keer per jaar voor markten, elkaar te ontmoeten, naar de kerk, hun kinderen laten dopen, bruiloften te vieren,etc. Normaal wonen ze ver weg in hun tiepis. De kerk lag in de buurt. Om vier uur kwam de Inlandsbanan trein bij het station. Alweer slechts één wagon, maar niet te vol. Het was warm in de trein; de zon was heet! Gelukkig stopten we vaak voor fika en eten. We passeerden minstens drie brede ruige rivieren. De rievieren moeten nog bijna 500 km afleggen voordat ze in de Botnische golf uitmonden. Hoe breed moeten ze daar niet zijn! Eén van de bruggen was een gecombineerde spoorweg en autobrug; de treinsteward moest de trein uit om spoorbomen naar beneden doen, zodat geen auto tegelijk de brug op ging. Bij Poolcirkel stapten we ook uit. Daar stond en vos ons met verbazing te bekijken. De tr einmachinist toetert veel voor onbewaakte spoorwegovegangen. Maar óók als er rendieren op het spoor lopen. Zo heeft hij meerdere keren rendieren weggetoeterd. Maar…. een keer was hij te laat, hij reed over een rendier. Dat wordt meteen gemeld zodat een ‘opruimingdienst’ het dier komt halen. De sameeigenaar krijgt 3000:- voor elk overreden rendier. We waren pas om 22 uur in Gällivare. Ons hotel ligt pal bij het station, spliksplinter nieuw hotel. Effen ingecheckt, een halfuur later gingen we met een busje naar de top van Dundret, een berg. Daar hebben de zonsondergeng, om 0 uur 19 minuten!! gezien. Dwz de zon ging niet echt onder. Toen we om half een weer terug gingen was die weer aan het opkomen.

Först var vi i Arvidsjaur. Tåget kom kl 16 , så vi kunde titta på sta’n. Vi gick till Lappstaden, dit skogssamerna samlas några gånger om året för att gå i kyrka, träffas, döpa sina barn, fira bröllop, ha marknad. Vädret var fantastiskt, 20 grader! Vi hade kollat vädret innan resan bl.a. för att bestämma vilka kläder. Det skulle bli 14-16 grader. Kyrkan är jättefin och …… som oftast i svenska kyrkor på landsbygden…hade een bra toilett! Solen stekte, vi njöt, åt en bit mat och kl 16 kom Inlandståget och hämtade oss. På väg till Gällivare. Det var varmt på tåget, men lyckligtvis stannade vi ofta. Några gånger för fika och mat. Vi tog upp nya resenärer eller släppte av. Ett schweiziskt par klev på en station, dit ingen gick av; att tillbringa ett dygn innan Inlandsbanan kom igen. Vi åkte över flera stora älvar, Pite, Luleå… jättebreda, vilda vatten. Dom skall tillryggalägga nästan 500 km innan don rinner ut i Bottniska viken. Hur breda har dom då inte blivit?! En av broarna var en kombinerad järnvägs-och vanlig väg bro. Tågförarn fick kliva av och fälla ner bommar, så att inte några bilar körde ut på bron samtidigt. Tågföraren tutar ofta innan en obevakad övergång närmar sig. På den sträckan tutar han också ofta för renar på spåret. Dom är dö envisa….. eller kanske döva? Vi körde på en ren. Då ringer dom upp nå’n som kommer och plockar upp djuret. Sameägarna får 3000 för överkörd ren. Vi stannade naturligtvis vid Polcirkeln. Klockan var 10 på kvällen innan vi var i Gällivare. Vårt hotell ligger tvärsemot stationen. Alldeles nytt. Vi bokade in, men gick till stationen igen för att åka med en buss upp på Dundrets topp. För att se solnedgången. Den var kl 0:19. När vi åkte ner igen höll solen redan på med att gå upp.  
    
   

Vanochtend ging de wekker om kwart over 5. Het hotel had gelukkig vroeg voor ontbijt gedekt. Om 7 uur stonden we weer gereed bij het station in Östersund. Vandaag ook slechts één wagon maar deze keer helemaal vol. Gelukkig hadden we gereserveerde plaatsen. Dat gold niet voor iedereen. Sommige passagiers moesten staan; voor uren! Onze reis duurde 9 uren. We stapten uit in Arvidsjaur om 16 uur. De trein ging echetr door tot Gällivare. Dat stukje doen we morgen. We hadden heerlijke zon de hele dag. Eigenlijk te warm daar er geen airco is in zo’n oude trein. Zodra we stil stonden deden we alle ramen open. Al om half 9 was de eerste stop voor ‘fika’.  Fika is een zeer belangrijk fenomeen in Zweden. Nu bestond die uit koffie en een kaneelbolletje of een ‘geitekaas wrap’. Na nog een paar uur was het lunchstop. Van te voren moesten we kiezen uit een menu, zodat het eten klaarstond op tijd. We zaten lekker buiten in de zon te eten( fika). Chris ving z’n eerste knot. Ik merkte er niets van. Nog een paar keer stopten we om ‘gelucht’ te worden. De trein stopte of reed langzaam als er mooie uitzichten waren. Voor de kameras! Op een zeer lang stuk metbos en bos en bos, zong de treinstewardess een liedje voor ons, de Inlandsbane blues. Later zong ze ook een bekend, mooi liedje van Evert Taube, toen we een mooi ruig rivier overvoeren, waar hij het liedje heeft gemaakt. Om 16 uur stapten wij uit de trein. Een bagage taxi nam ons bagage naar het hotel. Wij vonden de wandeling naar het hotel heerlijk na zo’n lange zit.

I morse väcktes vi kl 5.15. Hotellet hade lyckligtvis frukost redan kl 6. Kl. 7 stod vi klara nere vid Östersund Västra station. Även idag bestod tåget bara av en vagn men nu var den alldeles full med resenärer. Som tur var har vi reserverade platser, men en hel del passagerare fick STÅ i flera timmar! Inlandsbanetågen är inte utrustade med airco, så det blev ordentligt varmt, vi öppnade fönstren vid varje stopp. Efter en och en halvtimme var det fika stopp för kaffe, bulle och getmesetunnbröd. Några timmar senare var det lunchstopp. Vi fick beställa i förväg vad vi ville ha. Tågvärdinnan tog upp beställningarna. Vi hade sol hela da’n.  Lunchen åt vi ute. Chris blev fångad av några knot, mig tycker dom inte om. Vi stannade ytterligare några gånger, i Sorsele finns Inlandsbanemuseet. Där kunde man också fika och köpa glass. Svenskar och fika är något alldeles särskilt! Tågföraren körde långsamt eller stannade helt när något sevärt passerade, kamerorna gick för högtryck. På en låång sträcka med bara skog sjöng tågvärdinnan Inlandsbanevisan. Senare sjöng hon också Änglamark, när åkte över Vindelsälven. Evert Taube lär ha gjort den visan för Äpplakriget, som utspelades just där. Kl. 16 var vi framme i Arvidsjaur, där vi klev av. Tåget fortsatte till Gällivare. Den biten  gör vi i morron.

  
   

   
  Onze eerste dag met de ‘echte’ Inlandsbanan begon bij een soort bushalte aan Mora strand. Wehadden geboekte plaatsen in wagen 1. De hele trein bestond uit één wagen! Ongeveer 16 medereizigers, plek zat in die ene wagen. We vertrokken om 3 uur ‘ s middags. Een halfuur na vertrek kruisden we een waterval, Storstupet, zie foto. Enkele uren later stopte de trein bij een schuur. Daar konden we koffie met eigen gebakken kaneelbullar kopen door een dame in klederdracht en gymschoenen. Na nog een uur was er midden in de wildmark een soort houten perron/plankier. Dat was de hoogste punt van de Inlandsbanan, 524 meter boven zeespiegel. Daar was ook een pad, dat over stok en steen en vlonders leidde naar een berenhol. Weliswaar verlaten, het was effen lekker om frisse lucht te halen en in beweging te zijn. Om half zeven ‘s avonds hadden we 40 minuten om in een beroemde skicenter ons maaltijd te nuttigen. Van te voren besteld. Een paar keer stopte de trein om midden in het bos mensen te laten uitstappen. Gelukkig waren er mensen om ze op te wachten. Dus zij gebruikten Inlandsbanan als een gewone trein, niet uitgesproken toeristen dus. We hebben veel bos en meren en moerasvelden gezien. Chris zag tweemaal een eland en een keer een paar kraanvogels. Ik miste hun natuurlijk. Om kwart over negen ‘s avonds waren we in Östersund. 5 minuten lopen naar het hotel. Morgen ochtend vroeg om 7 uur vertrekt de trein weer! De wekker staat op kwart over 5. Halen we ook te ontbijten.

Klockan 3 på eftermiddagen idag, fredag 10 juli, klev vi på Inlandsbanan i Mora. Hållplatsen såg ut som en busshållplats. Vi hade bokad plats i vagn 1. Tåget bestod bara av en vagn! I vagnen var vi ungefär 16 passagerare. Strax efter Orsa stannade tåget på en bro över ett vattenfall, Storstupet. Efter någon timme stannade vi vid ett skjul, där en dalkulla stod med kaffe och egna bakade kanelbullar. Färden fortsatte genom mycken skog, över myrar. Vid alla obevakade övergångar tutade tåget. Ofta! Efter ytterligare någon timme stannade tågvagnen mitt ute på banan vid en slags träperrong. Det var banans högsta punkt, 524 m över havet. Därifrån gick en stig över rötter och stenar och spångar till ett gammalt björnide. Mitt ute i blåbärsskogen. Klockan 7 på kvällen stannade vi i Åsarna, ett känt skidcentrum. Där väntade mat, som vi beställt. Vi fick 40 minuter att äta. Lite då och då stannade tåget och släppte av ‘vanliga’ resenärer. Dom använde alltså Inlandsbanan som ett vanligt tåg. Somliga klev av mitt ute i skogen. Men lyckligtvis kom folk och hämtade dom. Klockan 9 i kväll var vi framme i Östersund. Det tog 5 minuter till hotellet. Väckarklockan ringer kl. 5 i morron bitti. Tåget går kl. 7. Kl. 6 blir det frukost.

 Vandaag bezochten we het vasaloppsmuseum in Mora. Wat is het Vasalopp? Eerst wat geschiedenis:

In 1521 vluchte Gustaf Wasa voor de Denen. Ze wilden dood, zodat zij Zweden konden inpikken. Maar Gustaf Wasa rende op skies vanaf de Noorse grens bij Sälen naar Mora, 90 km op de skies, en ontkwam. In 1523 werd Gustav Wasa gekroond tot koning over Zweden. In 1922 bedacht men om zijn tocht te herhalen. Er waren 117 lopers/laufers die de tocht maakten. Sindsdien wordt Vasaloppet gehouden elk jaar in maart. Elk jaar kwamen er meer mensen bij. Ook vrouwen en jaren later ook buitenlanders. In maart 2015 waren er ongeveer 75000 renners. De besten deden er 4 à 5 uur over. Skies, schoenen, kleding is meer en meer aangepast, gemoderniseerd, gestroomlijnd. Ook zijn er meerdere soorten Vasalopps bijgekomen. Voor alleen vrouwen, kortere voor kinderen enz. In de zomer zijn er nu ook fietsers op mountainbikes, terreinlopers, scooters. Sipke en Wouter, doen jullie mee volgend jaar? Dan beloven wij bij de doelboog in Mora te staan om jullie te lauweren!

Vi besökte Vasaloppsmuseet i Mora och fick alla detaljer av Vasaloppet och alla dess nya variationer updatade.

  
 

Eerste etappe van onze reis is gedaan. Slechts _+ 3 uur met een oude treinstel van Ludvika naar Mora. Het weer is niet wat we gewend zijn in Zweden. Slechts 13 graden maar in ieder geval droog. In de afgelopen week sinds we in Zweden arriveerden was het bloedheet – soms meer dan 30 graden – . Gisteren werden we echter getrakteerd op een hele dag regen, druilweer. Maar nu zijn er geen muggen en , vooral! geen knot. Morgen hebben we tijd om een en ander in Mora te bekijken: Wasaloppsmuseum, Zorngården…. voordat we de Inlandsbanetrein weer nemen.

Första etappen av vår resa är utförd. Bara ungefär 3 timmar med gammalt Inlandsbanetåg från Ludvika till Mora. Vädret är ine vad vi är vana vid här i Sverige. 13 grader, men det är åtminstone inge’  regn! Under vår första vecka i Sverige  hade vi ibland över 30 grader. Plötsligen fick vi regn en hel dag igår. Jättetrist väder. Men fördelen är ju att vi inte besväras av mygg och knott. I morron har vi lite tid att se på Wasaloppsmuseet och Zorngården. Förra gången i Mora hann vi bara med Zornmuseet. På eftermiddagen kliver vi på Inlandsbanetåget igen. Till Östersund.